Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.4
Mevcut Diller: tr
Bu belgede, bir istekte belirtilen URL’nin sunulacak dosyanın dosya sistemindeki yerini bulmak için Apache HTTP Sunucusu tarafından nasıl kullanıldığı açıklanmaktadır.
DocumentRoot
İlgili Modüller | İlgili Yönergeler |
---|---|
Yapılan bir isteğe hangi dosyanın sunulacağına karar verirken httpd’nin öntanımlı davranışı istek için URL yolunu (URL’den konak ismi ve port ayrıldıktan sonra kalan kısım) alıp bunu yapılandırma dosyasında DocumentRoot
altındaki dizinler ve dosyalar sitenin dışardan görünen temel belge ağacını oluştururlar.
Örneğin, DocumentRoot
yönergesine /var/http/html
atanmış olsun. http://example.com/balıklar/zargana.html
şeklindeki bir istek için istemciye /var/http/html/balıklar/zargana.html
dosyası sunulur.
Bir dizin istenirse (/
ile biten bir yol belirtilmesi durumu), sunulacak dosya DirectoryIndex
yönergesinde belirtilen dosya olacaktır. Örneğin, DocumentRoot
yukarıdaki gibi belirtimiş ve siz de şunu belirtmişseniz:
DirectoryIndex index.html index.php
http://www.example.com/fish/
isteği, httpd'nin /var/www/html/fish/index.html
dosyasını sunmaya, bu dosya bulunmuyorsa /var/www/html/fish/index.php
dosyasını sunmaya çalışmasına sebep olacaktır.
Bu dosyaların ikisi de bulunmuyorsa sonraki adım, mod_autoindex
yüklü ve uygun şekilde yapılandırılmışsa bir dizin içeriği dosyası sağlamaya çalışmak olacaktır.
httpd ayrıca, sunucunun birden fazla konak için istek kabul etmesini sağlayan mod_vhost_alias modülüyle gelen yönergeler de kullanılabilir.
sanal konak için de birer tanedir.
Bazen dosya sisteminde doğrudan Options
yönergesine değer olarak FollowSymLinks
veya SymLinksIfOwnerMatch
atanmadıkça httpd olası güvenlik açıklarına karşı öntanımlı olarak sembolik bağları izlemez.
Bundan başka, dosya sisteminin farklı parçalarını belge kök dizini altında göstermek için Alias
yönergesi de kullanılabilir. Örneğin,
Alias "/belgeler" "/var/http"
yapılandırması ile http://example.com/belgeler/dizin/dosya.html
URL’si için dosya sistemindeki /var/http/dizin/dosya.html
dosyası sunulacaktır. Hedef dizindeki dosyaları birer ScriptAlias yönergesi de aynı şekilde çalışır.
Biraz daha fazla esnekliğin gerektiği durumlarda ScriptAliasMatch yönergelerinin gücünden yararlanılabilir. Örneğin,
ScriptAliasMatch "^/~([a-zA-Z0-9]+)/cgi-bin/(.+)" "/home/$1/cgi-bin/$2"
satırı sayesinde http://example.com/~/cgi-bin/betik.cgi
URL’si /home//cgi-bin/betik.cgi
dosyası ile eşleştirilir ve dosya bir CGI betiği olarak çalıştırılırdı.
Geleneksel olarak Unix sistemlerinde belli bir kullanıcının (örn, birisi) ev dizinine ~birisi/
şeklinde atıfta bulunulabilir. mod_dir
modülü bu özelliği site üzerinden kullanıcıların ev dizinlerindeki dosyaları kişisel sayfalar olarak sunmalarını sağlamak üzere kullanır. Örnek:
http://example.com/~birisi/dosya.html
Güvenlik sebebiyle kullanıcıların ev dizinlerine doğrudan HTTP erişimi vermek uygun olmaz. Bu bakımdan, kullanıcının ev dizini altında HTTP erişimi verilecek dosyaların bulunduğu dizini belirtmek için Dir
yönergesi sağlanmıştır. Öntanımlı olan dir public_html
yapılandırması ile yukarıdaki gibi bir URL kullanıcının ev dizini (/etc/wd
dosyasında belirtilir) /home/birisi/
altında yer alan /home/birisi/public_html/dosya.html
dosyası ile eşleşirdi.
Ev dizininin yerinin /etc/wd
dosyasında belirtilmediği sistemlerde kullanılmak üzere dir
yönergesinin başka kullanım şekilleri de vardır.
Bazı kişiler (genellikle URL üzerinde %7e
olarak kodlanması sebebiyle) "~" simgesini biçimsiz bulabilir ve kullanıcı dizinlerini imlemek için başka bir karakter kullanmayı tercih edebilirler. Bu işlevsellik AliasMatch
yönergesi ile sağlanabilir. Örneğin, http://example.com/sayfalar/birisi/dosya.html
URL’si ile /home/birisi/public_html/dosya.html
dosyasını eşlemek için AliasMatch
yönergesi şöyle kullanılabilirdi:
AliasMatch "^/sayfalar/([a-zA-Z0-9]+)(/(.*))?$" "/home/$1/public_html/$3"
Yukarıdaki bölümlerde açıklanan yapılandırma yönergeleri httpd’ye içeriği dosya sisteminin belli bir yerinden alıp istemciye göndermesini söyler. Bazen istemciye, istediği içeriğe farklı bir URL ile erişebileceğini ve bu URL için ayrı bir istek yapması gerektiğini bildirmek gerekir. Bu işleme yönlendirme adı verilir ve bu işlevsellik DocumentRoot
altındaki /foo/
dizininin içeriğinin /bar/
adında yeni bir dizine taşınması halinde istemciye yeni konumun bildirilmesi şöyle sağlanabilirdi:
Redirect permanent "/foo/" "http://example.com/bar/"
Bu atama sayesinde /foo/
ile başlayan URL yolları example.com
sunucundaki /bar/
dizini altındaki içeriğe yönlendirilmektedir. Yönlendirmeyi aynı sunucu üzerinde yapmak zorunda değilsiniz, bu yönerge ile başka bir sunucuya da yönlendirme yapabilirsiniz.
httpd ayrıca, yeniden yazma ile ilgili daha karmaşık sorunlara çözüm olarak RedirectMatch
diye bir yönerge daha sağlar. Örneğin bir sitenin baş sayfasını diğer isteklerden ayrı olarak farklı bir siteye yönlendirmek için yönergeyi şöyle kullanabilirsiniz:
RedirectMatch permanent "^/$" "http://example.com/ilksayfa.html"
Bundan başka, bir sitedeki tüm sayfalara yapılan istekleri başka bir siteye geçici olarak yönlendirmek için şöyle bir şey yapabilirsiniz:
RedirectMatch temp ".*" "http://mesela.example.com/ilksayfa.html"
httpd ayrıca, uzak sunuculardaki belgelerin yerel sunucunun URL alanına getirilmesini de mümkün kılar. Bu tekniğe HTTP sunucunun belgeleri uzak bir sunucudan alıp istemciye sunmasını sağlayarak bir vekil sunucu gibi davranması nedeniyle ters vekalet adı verilir. Belgelerin istemciye özkaynağın bulunduğu sunucudan geliyormuş gibi değilde doğrudan isteği yaptığı sunucudan geliyormuş gibi sunulması nedeniyle bu işlem normal vekaletten farklıdır.
Aşağıdaki örnekte, istemci /foo/
dizini altından bir belge istemekte, sunucu ise bu belgeyi dahili.example.com
üzerindeki /bar/
dizininden alıp istemciye yerel sunucudan geliyormuş gibi sunmaktadır:
Proxy "/foo/" "http://dahili.example.com/bar/" ProxyReverse "/foo/" "http://dahili.example.com/bar/" ProxyReverseCookieDomain dahili.example.com harici.example.com ProxyReverseCookiePath "/foo/" "/bar/"
ProxyReverseCookiePath
yönergeleri de arka sunucu tarafından atanan çerezleri yeniden yazar.
Yalnız, belgelerin içindeki hiperbağların yeniden yazılmayacağına dikkat ediniz. Dolayısıyla, belge içinde dahili.example.com
’u ismiyle hedef alan mutlak hiperbağlar varsa bunlar istemci tarafından vekil sunucudan değil doğrudan dahili.example.com
’dan istenecektir. Bir sayfanın içindeki bu bağları (ve diğer içeriği) mod_substitute
modülü kullanılarak istemciye sunuluyormuşçasına değiştirebilirsiniz.
Substitute "s/dahili\.example\.com/harici.example.com/i"
HTML ve XHTML’de hiperbağları daha bilgece yeniden yazabilen mod_proxy_html
modülü de kullanılabilir. Yeniden yazılması gereken URL eşlemlerini oluşturmanızı sağlar, böylece karmaşık vekil senaryoları oluşturulabilir.
Daha güçlü ikameler gerektiğinde mod_rewrite belgelerinde bulunmaktadır.
Kaçınılmaz olarak, dosya sisteminde mevcut olmayan dosyalar için de istek yapılacaktır. Bunun çeşitli sebepleri olabilir. Bazı durumlarda bu, belgelerin yerlerininin değiştirilmesinin bir sonucu olabilir. Bu durumda yapılacak en iyi şey, istemciyi belgeyi yeni yerinden istemesi için bilgilendirmek amacıyla URL yönlendirmesi kullanmaktır. Bu şekilde, içeriğin yeri değişse bile eski yer imlerinin ve hiperbağların çalışmaya devam edeceklerinden emin olabilirsiniz.
"Dosya orada yok" ("File Not Found") hatalarının diğer bir bildik sebebi de URL’lerin hiperbağlarda veya doğrudan tarayıcıda kasıtlı ya da kasıtsız, yanlış yazılmasıdır. Bu tür sorunlarda yardımcı olması için httpd mod_speling
istemciye dosyanın doğru yerini bildiren bir HTTP yönlendirmesi yollar. Benzer çok sayıda dosya varsa bunlar istemciye bir liste halinde sunulur.
mod_speling
modülünün en yararlı özelliklerinden biri de dosya isimlerini harf büyüklüğüne duyarsız olarak arayabilmesidir. Dosya isimlerinde harf büyüklüğünün önemli olduğu Unix benzeri sistemler hakkında bilgisi olmayan kullanıcılara sahip sistemlerin kullanıcılarına bu büyük yarar sağlar. Fakat modülün URL düzeltmekten başka şeyler için de kullanılması, istemcilerden gelen neredeyse her isteğin URL yönlendirmesine konu olmasına sebep olarak sunucunun yükünü arttırabilir.
mod_rewrite
modülünün kullanılmasını sağlamak için çok kullanışlıdır.
Yerinde bulunmayan içeriğin bulunması çabalarının tümü Apache’nin 404 (Dosya orada yok) HTTP durum kodlu bir hata sayfası döndürmesine yol açar. Bu sayfanın içeriği Hata Yanıtlarının Kişiselleştirilmesi bölümünde anlatıldığı gibi oldukça esnek bir şekilde kişiselleştirilebilir.
URL eşlemede kullanılabilecek diğer modüller:
mod_actions
- Bir isteği, özkaynağın MIME türüne veya istek yöntemine bakarak bir CGI betiğine eşler.mod_dir
- URL'yi sonlandıran bölü çizgisini index.html
bir dosyaya eşler.mod_imagemap
- Bir isteği, bir HTML belge içindeki bir resme yapılan kullanıcı tıklamalarına dayanarak bir URL'ye eşler.mod_negotiation
- Dil veya içerik sıkıştırması gibi kullanıcı tercihlerine dayanarak uygun bir belgeyi seçer.Mevcut Diller: tr